जिओ-एअरटेलचे साम्राज्य धोक्यात, टेलिकॉम उद्योगातील दिग्गज १७ वर्षांनी जागा झाला

न्यूज डेस्क : आता दूरसंचार क्षेत्रात असे युद्ध सुरू होईल जे यापूर्वी कधीही पाहिले नव्हते.  जिओ आणि एअरटेलचे साम्राज्य धोक्यात आले आहे असे दिसते. त्यामागे एक कारण आहे.  दूरसंचार क्षेत्रातील एक मोठी कंपनी पुन्हा एकदा जागी झाली आहे. जवळजवळ १७ वर्षांनी त्याची झोप उघडली आहे. आता ते सज्ज आहे. त्यामुळे दूरसंचार उद्योगातील महत्त्वाच्या खेळाडूंची झोप उडाणार आहे.

देशातील दोन सर्वात मोठ्या टेलिकॉम कंपन्या, जिओ आणि एअरटेल यांचे साम्राज्य धोक्यात आले आहे. याचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे दूरसंचार उद्योगातील दिग्गज, जो १७ वर्षांनंतर जागा झाला आहे.  ही महाकाय कंपनी दुसरी तिसरी कोणी नसून बीएसएनएल आहे. जे १७ वर्षांनंतर नफ्यात आली आहे.  तिसऱ्या तिमाहीचे निकाल जाहीर झाल्यानंतर संपूर्ण दूरसंचार उद्योगाला धक्का बसला. जेव्हा असे दिसून आले की देशातील सरकारी टेलिकॉम कंपनीने नफा कमावला आहे.

बीएसएनएल नफा कमावण्याचे अनेक संकेत आहेत. पहिले म्हणजे, कंपनीला आता पुन्हा एकदा तिचा जुना आधार सापडला आहे. दुसरे म्हणजे, देशातील जनतेने पुन्हा एकदा सरकारी टेलिकॉम कंपनीवर विश्वास ठेवण्यास सुरुवात केली आहे. तिसरे म्हणजे, लोक खाजगी कंपन्यांच्या महागड्या प्लॅनऐवजी बीएसएनएलच्या स्वस्त प्लॅनकडे वळू लागले आहेत. चौथे, बीएसएनएलचे नेटवर्क आणि पायाभूत सुविधा सतत सुधारत आहेत.

शेवटचा संकेत असा आहे की आता बीएसएनएल देशातील खाजगी दूरसंचार कंपन्यांचा एक मोठा स्पर्धक म्हणून उदयास येत आहे. तज्ज्ञांच्या मते, बीएसएनएलने ज्या वेगाने सावरले आहे ते अविश्वसनीय आहे. यामुळे येत्या काळात खाजगी टेलिकॉम कंपन्यांसमोर मोठे प्रश्न निर्माण होऊ शकतात. बीएसएनएलने तिमाही निकालांमध्ये कोणत्या प्रकारचे आकडे पाहिले आहेत ते देखील आपण पाहूयात.

१७ वर्षांनी कंपनी नफ्यात आली

केंद्रीय दूरसंचार मंत्री ज्योतिरादित्य सिंधिया यांनी शुक्रवारी सांगितले की, सार्वजनिक क्षेत्रातील दूरसंचार कंपनी बीएसएनएलने चालू आर्थिक वर्षाच्या ऑक्टोबर-डिसेंबर तिमाहीत २६२ कोटी रुपयांचा निव्वळ नफा कमावला आहे.  यामुळे कंपनी जवळजवळ १७ वर्षांनी नफ्यात आली आहे. त्यांनी हे सार्वजनिक क्षेत्रातील दूरसंचार कंपनीसाठी एक टर्निंग पॉइंट म्हणून वर्णन केले. जी तिच्या सेवा ऑफर आणि ग्राहक आधार वाढविण्यावर लक्ष केंद्रित करत आहे. सिंधिया म्हणाले की, भारत संचार निगम लिमिटेड (BSNL) ने अनेक क्षेत्रांमध्ये सुधारणा केल्या आहेत आणि मोबाईल, फायबर टू द होम (FTTH) आणि लीज्ड लाईन सेवा ऑफरिंगमध्ये १४-१८ टक्के वाढ नोंदवली आहे.  ते म्हणाले की, जूनमध्ये ग्राहकांची संख्या ८.४ कोटी होती, जी डिसेंबरमध्ये सुमारे नऊ कोटी झाली.

२६४ कोटी रुपयांचा नफा

बीएसएनएलच्या तिमाही निकालांवर बोलताना मंत्री म्हणाले की, आजचा दिवस बीएसएनएलसाठी आणि भारतातील दूरसंचार क्षेत्राच्या प्रवासासाठी महत्त्वाचा आहे. आर्थिक वर्ष २०२४-२५ च्या तिसऱ्या तिमाहीत बीएसएनएलने १७ वर्षांत प्रथमच तिमाही आधारावर नफा नोंदवला आहे.  बीएसएनएलने शेवटचा तिमाही नफा २००७ मध्ये कमावला होता. डिसेंबर तिमाहीत निव्वळ नफा सुमारे २६२ कोटी रुपये होता. मोबाईल सेवांमधून मिळणारा महसूल १५ टक्क्यांनी वाढला, फायबर टू द होम महसूल १८ टक्क्यांनी वाढला आणि लीज्ड लाईन सेवांमधून मिळणारा महसूल १४ टक्क्यांनी वाढला.

कंपनीने असाच नफा कमावला नाही.

देशातील सरकारी दूरसंचार कंपनी बीएसएनएल तशी नफ्यात आलेली नाही. त्याआधी कंपनीने एक दीर्घ प्रक्रिया पार केली आहे.  बीएसएनएलने त्यांचे आर्थिक खर्च आणि एकूण खर्च कमी केला आहे. त्यामुळे गेल्या वर्षीच्या तुलनेत तोटा १,८०० कोटी रुपयांपेक्षा जास्त कमी झाला आहे. गेल्या चार वर्षांत, बीएसएनएलचे करपूर्व उत्पन्न (EBITDA) आर्थिक वर्ष २३-२४ पर्यंत १,१०० कोटी रुपयांवरून दुप्पट होऊन सुमारे २,१०० कोटी रुपयांपर्यंत पोहोचले आहे.  तज्ञांच्या मते, चौथ्या तिमाहीचे आणि एकूण आर्थिक वर्षाचे आकडे आणखी चांगले असू शकतात.

जिओ एअरटेलच्या अडचणी वाढणार

एका अर्थाने, टेलिकॉम उद्योगात जिओ आणि एअरटेलचे साम्राज्य दिसून येत होते.  बीएसएनएलने नफा कमवण्यास सुरुवात केल्यानंतर, बाजारात स्पर्धा वाढण्याची अपेक्षा पुन्हा एकदा वाढली आहे.  बीएसएनएल सतत अशा ऑफर्स आणत आहे ज्यामुळे एअरटेल आणि जिओला स्पर्धा मिळत आहे. ज्याचा परिणाम येत्या तिमाहीत दिसून येईल. सर्वात मोठी समस्या अशी आहे की ग्रामीण आणि दुर्गम भागात बीएसएनएलने गमावलेली जमीन पुन्हा एकदा शोधण्यास सुरुवात झाली आहे.  त्याशिवाय, स्वस्त योजना शोधणाऱ्या शहरांमधील कमी उत्पन्न वर्गात ते पुन्हा एकदा आपली पकड मजबूत करत आहे.

जिओ-एअरटेलचे चांगले निकाल लागले होते

एअरटेल आणि जिओचे तिमाही निकाल खूपच चांगले होते. विशेषतः एअरटेलच्या तिमाही निकालांनी खूप चांगला नफा दिला होता. जर आपण आकडेवारी पाहिली तर कंपनीचा नफा ४ पटीने वाढला होता. यावेळी कंपनीचा नफा १४,७८१.२ कोटी रुपये होता. जो गेल्या वर्षी याच तिमाहीत ३,५९३.२ कोटी रुपये होता. दुसरीकडे जिओच्या तिमाही निकालांमध्ये रिलायन्स जिओच्या नफ्यात २६ टक्क्यांनी वाढ झाली आणि हा आकडा ६,८६१ कोटी रुपये इतका दिसून आला. पण कोणालाही खात्री नव्हती की यावेळी बीएसएनएल देखील जिओ आणि एअरटेलच्या यादीत असेल.

किंमती वाढवल्या होत्या.

जुलै २०२४ मध्ये, एअरटेल आणि जिओने टेलिकॉम टॅरिफमध्ये २० ते २५ टक्के वाढ केली होती. त्यामुळे टेलिकॉम टॅरिफमध्ये लक्षणीय वाढ झाली होती. त्यानंतर, अनेक लोक खाजगी टेलिकॉम कंपन्या सोडून बीएसएनएलकडे वळले.  तेव्हापासून, बीएसएनएल वापरकर्त्यांमध्ये सतत वाढ होत आहे. तिमाही निकालांमध्ये दरवाढीचा फायदा खाजगी कंपन्यांना मिळाला असला तरी, बीएसएनएलला सर्वाधिक फायदा मिळाला. त्या काळात, कंपनीने केवळ स्वतःला पुनरुज्जीवित केले नाही तर खाजगी कंपन्यांच्या विरोधातही जोरदारपणे उभे राहिले. आता दूरसंचार उद्योगाच्या या लढाईत बीएसएनएल किती पुढे जाऊ शकते हे पाहणे मनोरंजक ठरेल.